تمدن مایا و شمارش شگفت انگیز!

مایا نام مجموعه‌ای از اقوام سرخ‌پوست است که به علت خط متمایز، هنر و معماری خاص خود و همچنین دانش ریاضی و علم ستاره شناسی، در بین اقوام گذشته، شهرت خاصی دارد. حوزه جغرافیایی زندگی تمدن مایا که به قلمرو مایا معروف است، شامل مناطق جنوبی مکزیک و مناطق شمالی آمریکای مرکزی می باشد که در حال حاضر بخش هایی از کشور های گواتمالا، هندوراس و ال سالوادور را فراگرفته است.

چیزی که در مورد مایا شگفت انگیز است، نحوه نگارش اعداد در چند هزار سال قبل از میلاد است!

اعداد مایا با سه علامت صفر (به شکل فندق)، یک (به شکل نقطه) و پنج (به شکل یک خط افقی کوتاه) نوشته می شوند. اعداد 1 تا 19 را در شکل زیر ببینید :

اعدادی که بزرگتر از 19 هستند، در مبنای 20 و به صورت عمودی نوشته می شوند. یعنی، اعدادی مثل 33، 429 و 5125 به این صورت خواهند بود :

این اعداد به این صورت محاسبه شده اند :

[pmath]5125 = 12 * ( 20 ^ 2 ) + 16 * ( 20 ^ 1) + 5 * ( 20 ^ 0 )[/pmath]

[pmath]429 = 1 * (20^2) + 1 * (20^1) + 9 * (20^0)[/pmath]

[pmath]33 = 1* ( 20 ^ 1 ) + 13 * (20 ^0)[/pmath]

برای جلوگیری از اشتباه در خواندن اعداد، آن ها را در باکس هایی قرار می دهند. عدد 5682 را مشاهده کنید :

جمع و تفریق مایا ها، انصافاً راحت تر از جمع و تفریق ماست. ببینید :

این نحوه شمارش و عدد نویسی در تقویم آن ها نیز نمود پیدا کرده است. تقویم مایا ها قاعده ی پیچیده ای دارد. نقطه آغاز این تقویمِ روزانه (یعنی مانند تقویم ما، بر مبنای روزها پیش می رود) 11 آگوست سال 3114 قبل از میلاد است. این تقویم با 5 رقم نشان داده می شود. نقطه آغاز آن 0.0.0.0.0 است. رقم اول از سمت راست که مستقیماً بیانگر تعداد روزهاست، از صفر تا 19 تغییر می کند و با آغاز روز بیستم نتیجه می شود : 0.0.0.1.0

اما برای اینکه بتوانند سال های خورشیدی را در تقویم خود نمایان کنند، رقم دوم از سمت راست از 0 تا 17 تغییر می کند و زمانی که به 18 می رسد (یعنی 18×20 روز گذشته است)، دوباره صفر می شود. در واقع با گذشت 360 روز تقویم به این صورت خواهد بود : 0.0.1.0.0

هر روز آنها یک کین (K’in)، هر 20 روز یک وینال (Winal)، هر 18 وینال معدل یک تون (Tun – تقریباً یک سال)، هر 20 تون برابر یک کاتون (K’atun – نقریباً 19.7 سال) و هر 20 کاتون یک باکتون (B’ak’tun – تقریباً 394.3 سال) است.

جالب است بدانید که :

–          طول مدت یک سال را با دقت شگفت انگیزی برابر با 365.2422 روز محاسبه کرده بودند.

–          اعداد 13 و 20 برای مایا ها اهمیت خاصی داشته است و این اعداد تقریباً در تمام محاسبات آن ها یافت می شود.

–          قوم مایا تقویم های مختلفی داشته که هر یک بر مبنای چرخه های خاصی تنظیم شده است. یکی از مهمترین آنها تقویمی است که 260 (13×20) روز دارد و کماکان در بخش هایی از سرزمین های به جای مانده از آن ها، استفاده می شود. از چرخه های دیگر آنها می توان به چرخه های ماه و سیاره زهره اشاره کرد. اهمیت دنبال کردن همه این چرخه ها مشخص نیست. ولی جالب است که چرخه زهره با دقت بسیار بالایی محاسبه شده است! به نظر می رسد که زهره را مرتبط به جنگ ها می دانسته اند. از این رو زمان مناسب برای تاجگذاری ها و جنگ را با توجه به آن تعیین می کرده اند. زمانی که زهره سرخ می شده، زمان مناسب برای جنگ فرا می رسیده است!

مایا ها پیش بینی های عجیبی نیزدارند. برای اینکه اذهان عمومی را مشوش نکنم، بهتر است خودتان “پیشگویی های مایا” را گوگل کنید ;)

مرجع : ویکی پدیا